Εθνικά Κοινοβούλια και Υπερ-Εθνική Δημοκρατία: Η πρόκληση της Συνθήκης της Λισσαβώνας

Abstract

Η Συνθήκη της Λισσαβώνας, που τέθηκε σε ισχύ την 1η Δεκεμβρίου 2009, ενισχύει με τις διατάξεις της τον εκδημοκρατισμό του κοινοτικού πολιτικού συστήματος, καθώς εμπεριέχει το μεγαλύτερο μέρος των καινοτομιών που προέβλεπε και η Συνταγματική Συνθήκη. Ο εκδημοκρατισμός όμως της Ένωσης είναι μια σύνθετη διεργασία και όχι απλώς ένας κανονισμός ή μια οδηγία που να μπορεί να επιβληθεί άνωθεν. Οι διατάξεις της νέας Συνθήκης θέτουν άμεσα τον ευρωπαίο πολίτη στο επίκεντρο των ευρωπαϊκών διαδικασιών, δίνοντάς του ακόμη και το δικαίωμα νομοθετικής πρωτοβουλίας – το δικαίωμα 1.000.000 πολιτών της Ένωσης να ζητήσουν από την Επιτροπή να εκδώσει νομοθετική πρόταση επί συγκεκριμένου ζητήματος – αλλά και έμμεσα, ενισχύοντας το ρόλο των εθνικών κοινοβουλευτικών σωμάτων. Η νέα Συνθήκη επενδύει στο ρόλο των κοινοβουλίων ως κινητήριο μοχλό της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Το σχετικό Πρωτόκολλο που περιλαμβανόταν και στη Συνταγματική Συνθήκη δίνει στα κοινοβούλια όσα εργαλεία δράσης τούς είναι απαραίτητα, προσδοκώντας ότι θα κάνουν σωστή χρήση αυτών προς όφελος της δημοκρατίας στην Ένωση. Τόσο οι ευρωπαϊκές Συνθήκες όσο και τα Συντάγματα των ευρωπαϊκών κρατών περιέχουν διατάξεις για τις ευρωπαϊκές αρμοδιότητες των κοινοβουλίων. Οι αρμοδιότητες που ανατίθενται στα διάφορα κοινοβούλια είναι ανάλογες της θεσμικής ισχύος που απολαμβάνει κάθε κοινοβούλιο στο εσωτερικό κάθε χώρας.